سامانه جامع تجارت ایران
استفاده از فناوری در راستای تسهیل فرآیندها و افزایش سرعت انجام امور کسب‌وکارها از چند سال پیش شدت بیشتری گرفته است. این روزها سرعت اهمیت بیشتری پیداکرده است و البته چاشنی دقت تأثیر خاصی بر اهمیت آن گذاشته است. شاید حتی بتوان توسعه تجارت در عرصه بین‌الملل را مرهون تلاش‌هایی که در زمینه آسان‌سازی تجارت بین‌الملل شده دانست. یکی از مواردی که تأثیر زیادی در تسهیل تجارت در عرصه جهانی داشته و دارد، سامانه جامع تجارت ایران یا همان سامانه ثبت سفارش کالاست.
سامانه جامع تجارت، وقت تغییر فرا رسیده است
به‌واقع انجام تشریفات گمرکی و سرعت انجام مکاتبات و تبادل اسناد در این زمینه این روزها نقش مهمی در توسعه تجارت بین‌الملل، توسعه‌ی بازاریابی بین الملل و به دنبال آن توسعه اقتصادی کشور دارد. در کشور ما با توجه به نیازهای قانونی، اقدام به صادرات و واردات پیچیدگی‌های اداری خود را دارد و لازم است که اطلاعات و اسناد موردنیاز بین نهادهای مختلف رد و بدل شود. در حقیقت بوروکراسی سابق اداری دیگر جوابگوی دنیای مدرن تجارت نبود. به همین دلیل سامانه جامع تجارت ایران به آدرس ntsw.ir شکل گرفت و در دسترس عموم قرار دارد.
سامانه جامع تجارت ایران چیست و چه نقشی در اقتصاد بین الملل دارد؟
سامانه جامع تجارت ایران یک مکانیسم تسهیل‌کننده برای انجام امور بازرگانی است. در شرایطی که پیچیدگی‌های قانونی و اداری زیادی باعث شده که مسئله تجارت بین‌الملل به امری پیچیده تبدیل شود، نیاز به چنین سیستم‌های تسهیل گری به‌واقع احساس می‌شود. این سیستم‌های تسهیل گر دسترسی تجار را به بسیاری از فرصت‌ها آسان‌تر می‌کند.
سامانه جامع تجارت ایران یکی از برنامه‌های دولت در راستای اجرای برنامه‌های دولت الکترونیک است که علاوه بر کاهش پیچیدگی‌ها، تسهیل و تسریع در انجام امور تجارت بین‌الملل، باعث کاهش فساد در اقتصاد و تجارت نیز می‌شود، بنابراین نباید کاربردهای این سیستم را نادیده بگیریم.
سامانه جامع تجارت ایران، قلب گمرک و بازرگانی
سامانه جامع تجارت آنلاین یا همان سامانه ثبت سفارش کالا، یک نوع از سامانه یکپارچه‌سازی و نظارت بر فرآیندها در تجارت است که قرار است پل ارتباطی بین تجار و بازرگانان، با دستگاه‌های ذی‌ربط در زمینه تجارت بین‌الملل باشند. این سامانه برای اولین بار در تاریخ 5 مرداد 1395 در دسترس کاربران قرار گرفت و به‌طور رسمی از آن بهره‌برداری شد. اکنون تجار و بازرگانان، اموری مثل ثبت سفارش کالا، اخذ مجوزهای ورود و استعلام کارت بازرگانی خود را با استفاده از این سامانه انجام می‌دهند.
طبق اطلاعات به‌دست‌آمده در حال حاضر چنین سیستمی در 73 مورد دیگر از کشورهای جهان نیز راه‌اندازی شده و هدف آن‌ها نیز کمک به تسهیل و تسریع انجام امور تجارت بین‌الملل است. البته ممکن است در این کشورها نحوه کار این سیستم‌ها با آنچه در ایران وجود دارد کمی متفاوت باشد.
سامانه جامع تجارت ایران به بخش‌های زیر تقسیم می‌شود:
- سامانه جامع تجارت
- سامانه جامع انبارها و مراکز نگهداری کالا
- سامانه شناسه کالا
- سامانه سنجش اعتبار و رتبه‌بندی اعتباری
- پرتال ارزی یا نظام یکپارچه معاملات ارزی نیما
- سامانه جامع حمل‌ونقل
- سامانه جامع امور گمرکی
جالب اینجاست که برخی از این بخش‌ها که اکنون زیرمجموعه سامانه جامع تجارت ایران هستند قبلاً هم وجود داشته‌اند، اما اکنون به‌صورت یکپارچه و هماهنگ فعالیت می‌کنند تا سرعت انجام مکاتبات، نقل‌وانتقال اسناد و اطلاعات و مدارک در کمترین زمان ممکن صورت گیرد. در واقع چنین سیستمی توانسته تشریفات و بوروکراسی‌های بیهوده و مشکل‌ساز را حذف کند و باعث کاهش مدت‌زمان و صرفه‌جویی در آن شود.
منظور از ثبت سفارش کالا چیست؟
همانطور که گفتیم ثبت سفارش کالا اکنون از طریق سامانه جامع تجارت ایران انجام می شود. طبق قانون کشور برای واردات کالا به کشور باید از طریق این سیستم ثبت سفارش انجام شود. این مجوز را سازمان وزارت صنعت، معدن و تجارت انجام می دهد که طبق آن ورود به یک کالا مجوز قانونی به دست می آورد ترخیص آن کالا از گمرک امکان پذیر می شود. البته بعضی از کالاها باید از سازمان های دیگر همچون وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز تاییدیه بگیرند که انجام پیچیدگی های این امور از طریق سامانه جامع تجارت ایران به حداقل رسیده و آن را تسریع بخشیده است.
تا چند سال پیش همه این امور به‌صورت حضوری انجام می‌شد، اما اکنون انجام این امور از طریق یک سامانه الکترونیکی امکان‌پذیر شده است. این سیستم حتی در زمینه حسابداری بازرگانی نیز تأثیرات خود را بجا می‌گذارد و تسهیل امور در زمینه حسابداری بازرگانی نیز به این شکل اتفاق می‌افتد. صورت های مالی نیز تحت تأثیر امور بین‌الملل و هزینه‌های آن دچار تغییراتی خواهند شد.
وظایف و مزایای سامانه جامع تجارت ایران چیست؟
بر اساس آنچه در اساسنامه مرکز توسعه تجارت الکترونیک ثبت‌شده است 2 مورد زیر از مهم‌ترین وظایف سامانه جامع تجارت ایران به شمار می‌روند.
- تسهیل تجارت با استفاده از ابزارها، امکانات و مدل‌های استاندارد تجارت الکترونیک در سطح ملی و بین‌المللی
- ایجاد یک واحد تجاری مشخص و فراهم شدن زمینه برای تعاملات ملی و بین‌المللی در تجارت الکترونیک
اما سؤالی که در ادامه پیش می‌آید این است که سامانه جامع تجارت ایران چه مزایایی دارد و چطور می‌تواند باعث تسهیل در تجارت شود؟
این اتفاق در 3 مرحله رخ می‌دهد. در مرحله اول حضور فیزیکی و تکرار در ارائه اطلاعات حذف می‌شود، سپس فرآیندهای بیهوده و غیرکاربردی به همراه اسناد بیهوده از فرآیند انجام امور حذف می‌شوند و درنهایت دسترسی به سامانه‌های بین‌المللی ایجاد می‌شود.
مزایای سامانه تجارت ایران برای بخش دولتی و بخش خصوصی
سامانه ثبت سفارش به‌طور مستقیم می‌تواند هم روی بخش دولتی و هم روی بخش خصوصی تأثیرات شگرفی به‌جا بگذارد که نباید از آن‌ها نیز گذشت.
مزایای سامانه جامع تجارت الکترونیک برای سازمان‌ها و نهادهای دولتی که به‌نوعی با اقتصاد بین‌الملل در ارتباط هستند، بسیار زیاد است. برخی از مهم‌ترین مزایای استفاده از سامانه جامع تجارت ایران به شرح زیر است:
- تخصیص مؤثر و کارآمد منابع دولتی
- اصلاح و بهینه‌سازی در منابع درآمد دولتی
- افزایش امنیت، کاهش فساد و شفافیت در امور تجارت بین‌الملل
- امکان استفاده از تکنیک‌های مدیریت ریسک
سامانه جامع تجارت ایرانیان همچنین برای بخش خصوصی نیز مزایای مختلفی به دنبال دارد. در ادامه برخی از این مزایا را مشاهده می‌کنید:
- کاهش هزینه‌ها به‌واسطه کاهش زمان انجام امور
- تسهیل و تسریع در انجام امور مربوط به اظهار و ترخیص کالا از گمرک
- تخصیص کارآمد منابع
- افزایش شفافیت برای استفاده‌کنندگان این سیستم
سامانه جامع تجارت ایران، دریچه‌ای به سمت تجارت بین‌الملل
امور مربوط به دولت الکترونیک در سال‌های اخیر موردتوجه جدی دولت و در دستور کار اصلی این دولت قرار داشته‌اند که موجب پیشرفت‌های زیادی در زمینه تسهیل امور تجارت بین‌الملل شده‌اند. البته همچنان مشکلات زیادی در این راه وجود دارد تا به وضعیت ایده آلی در این زمینه دست پیدا کنیم، اما سامانه جامع تجارت ایران را می‌توان به‌عنوان یکی از راه‌حل‌های مناسب در زمینه تسهیل تجارت در نظر گرفت.